Zespół cieśni nadgarstka jest chorobą, która powstaje w wyniku długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego, czyli nerwu biegnącego w kanale nadgarstka. Jej przyczyny mogą być różne, jednak na ogół wiążą się z regularnym przeciążeniem ręki. Dotyczy to wykonywania tych samych czynności np. długotrwałego pisania na klawiaturze lub pracy z myszką od komputera. Zwykle dotyka ręki dominującej i może wystąpić u ludzi w różnym wieku, choć głównie spotykana jest u osób po 50. roku życia. Statystycznie kobiety chorują na cieśń nadgarstka trzy razy częściej od mężczyzn. Współcześnie jest to jedna z notorycznie spotykanych neuropatii.Jak sobie z nią radzić?
Cieśń nadgarstka. Jakie są jej przyczyny?
Nadgarstek składa się z wielu stawów, dzięki którym możesz swobodnie wykonywać cały szereg ruchów. Kanał nadgarstka przypomina tunel, który z każdej strony otoczony jest przez kości i więzadło poprzeczne nadgarstka. Dodatkowo znajduje się tam nerw pośrodkowy i ścięgna. Te wszystkie elementy są dość ciasno ułożone. W wyniku stanów zapalnych lub obrzęku dochodzi do przerostu więzadła poprzecznego. W konsekwencji mamy do czynienia z niedokrwieniem i uciskiem na nerw pośrodkowy. Przyczyną cieśni nadgarstka może być, wyżej wspomniane, długotrwałe wykonywanie tych samym czynności. A więc ma ona charakter zawodowy. Dotyczy to głównie osób piszących na klawiaturze, grających na instrumencie, pracujących na budowie lub jeżdżących na rowerze. Kolejną z przyczyn jest reumatoidalne zapalenie stawów. Jest to przewlekła choroba o autoimmunologicznym podłożu. Prowadzi do zniekształcenia chrząstki stawowej i stawów oraz ich zesztywnienia. Inną przyczyną może być uraz nadgarstka np. jego złamanie. Zespół cieśni nadgarstka dotyczy również kobiet w ciąży, często występuje u nich obrzęk struktur przebiegający w kanale nadgarstka.
Jakie są objawy zespołu cieśni nadgarstka?
Początkowe objawy zespołu cieśni nadgarstka zaczynają się od uczucia mrowienia, drętwienia lub tzw. „prądów”. Choremu towarzyszą bóle w tym miejscu oraz uczucie sztywności palców. Te dolegliwości pojawiają się głównie w nocy, co nie pozwala na normalny wypoczynek. Jest to pierwsze stadium choroby. W drugim dolegliwości są bardziej nasilone. Ból i drętwienie palców odczuwane są częściej, zdarzają się występować również w ciągu dnia. Niekiedy towarzyszy temu pogorszenie sprawności manualnej przy wykonywaniu nawet najprostszych ruchów takich jak zapinanie guzików. Te nieleczone nieprzyjemności mogą powodować zaniki mięśniowe w obrębie kłębu kciuka. Pogłębiają one zmiany w nerwie pośrodkowych, a w późniejszym czasie może dojść do całkowitego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu. Zdarza się, że chorym ciężko odróżnić ciepło od zimna. Ból, drętwienie mogą obejmować nie tylko nadgarstek, ale i przedramię, bark, a nawet potylicę.
Rozpoznanie zespołu cieśni nadgarstka
Do rozpoznania cieśni nadgarstka niepotrzebna specjalistycznych narzędzi, można go zdiagnozować za pomocą prostych testów. Wszystkie z nich to sposoby ułożenia dłoni, które pomogą wykryć dolegliwości. Oczywiście każde z nich wykonuje lekarz lub fizjoterapeuta.
- Test Phalena. Pacjent powinien oprzeć zgięte w stawach łokciowych kończyny o powierzchnię stołu. Muszą być one swobodnie zawieszone, a stawy nadgarstkowe zgięte. Tę pozycję pacjent utrzymuje przed 60 sekund. O dodatnim wyniku świadczy ból kciuka, palca wskazującego oraz przyśrodkowej połowy palca serdecznego. Jeśli takie dolegliwości nie wystąpiły, wynik testu jest ujemny. Test jest wykonywany na obu rękach, by móc porównać odczucia w każdej z nich.
- Odwrócony test Phalena. Pacjent wykonuje go w pozycji siedzącej. Unosi przedramiona na wysokość klatki piersiowej i układa ręce, aby ściśle do siebie przylegały. Tę pozycje pacjent utrzymuje przed 60 sekund. Jeśli objawy w postaci drętwienia lub mrowienia, występują w ciągu pierwszych 10 sekundach- wynik testu jest dodatni i sugeruje cieśń nadgarstka.
- Test Tinela. Polega na opukiwaniu młoteczkiem neurologicznym w miejscu przebiegu nerwu pośrodkowego. Jeśli wystąpią nasilenia objawów, to wynik testu jest dodatni.
-Test Durkana. Jest to wywieranie ucisku kciukami badającego na kanał nadgarstka przed 30 sekund.
W celu potwierdzenia swojej diagnozy lekarz powinien wykonać badanie USG oraz badanie elektromiografem. Jest to urządzenie, które pozwala na dokładne określenie umiejscowienia zmian chorobowych w mięśniach, a także pozwoli na ocenę szybkości ich zachodzenia.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka- zależne od stadium choroby
W początkowym stadium choroby oraz przy wczesnych i mało nasilonych zmianach leczenie polega na zastosowaniu szyny na nadgarstek. Przeprowadza się rehabilitację oraz stosuje sterydy, które mają zadanie przeciwzapalne. Ta forma terapii niestety bardzo rzadko przynosi oczekiwany skutek. Często jest on tylko tymczasowy. Aby całkowicie i skutecznie wyleczyć cieśń nadgarstka, najlepiej zdecydować się na operację. Polega ona na przecięciu skóry oraz tkanki podskórnej, tak, aby dotrzeć do troczka zginaczy. Jest to pasmo włókniste, którego zadaniem jest zakrywanie kanału nadgarstka od strony dłoni. Następnie przecina się go, w celu zwiększenia objętości kanału. Cały zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym i nie wymaga specjalnego przygotowania. Zazwyczaj wykonywany jest w ciągu jednego dnia, jest bardzo skuteczny i bezpieczny.
Operacja cieśni nadgarstka. Kiedy nie może zostać wykonana?
Operacja cieśni nadgarstka nie może być wykonywana w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy występuje u kobiet w okresie ciąży. W takim przypadku czeka się do jej rozwiązania, często objawy ustępują samoistnie wraz z urodzeniem dziecka. Po drugie, gdy występuje u ludzi borykających się z niedoczynnością tarczycy. Często przy rozpoczęciu odpowiedniego jej leczenia, objawy cieśni nadgarstka ustępują.
Jak postępować po operacji? Rehabilitacja cieśni nadgarstka
Zazwyczaj w okresie pierwszych 6 tygodniu rehabilitacja polega na oszczędzaniu ręki. Pamiętajmy, aby jej nie obciążać oraz nie nosić ciężkich przedmiotów. Następnie wprowadza się ćwiczenia ruchowe nadgarstka. Takie ćwiczenia można wykonywać nawet w domu.
Ćwiczenia rehabilitacyjne w domu, po operacji cieśni nadgarstka.
Najpopularniejsze z nich to: -„rzut piłeczką”- imitacja rzutu piłeczką tenisową sposobem dolnym. -„wyrzucanie jojo”- wyprost w stawie łokciowym, który imituje puszczenie jojo. -„modlitwa”- ułożenie dłoni jak do modlitwy i wykonywanie ruchów w prawo i w lewo, trzymając głowę nieruchomo. Pamiętaj, że bardzo ważne jest wykonywanie ćwiczeń po operacji. Pozwoli to na szybszy powrót do zdrowia.
Konsekwencje nieleczonego zespołu cieśni nadgarstka
Niepodjęcie leczenia w tym przypadku wiąże się z ryzykiem doprowadzenia do trwałego uszkodzenia nerwu pośrodkowego, niepełnosprawności ręki, a nawet trwałego inwalidztwa.
Jak zapobiegać powstaniu zespołu cieśni nadgarstka?
Nawet wykonując pracę, która polega na wykonywaniu przez kilka godzin tych samym czynności, możemy zapobiec powstawaniu ten choroby. Wystarczy wprowadzić do swojego życia kilka zasad i ich przestrzegać. Bardzo ważną kwestią jej zadbanie o swoje stanowisko pracy. Pracownicy biurowi powinni korzystać z ergonomicznej klawiatury umożliwiającej pisanie bez odchylania nadgarstków. Ważna jest również wygodna myszka komputerowa. Krzesło, najlepiej obrotowe. Dopasowane biurko. Co więcej, warto zadbać o to, aby w czasie korzystania z myszki podpierać nadgarstek na podkładce, aby utrzymać jego możliwie naturalną prostą pozycję. \
Oto kilka zasad: -rozciąganie mięśni przedramion i rąk: zginanie i prostowanie nadgarstka drugą ręką, krążenie zwisającymi swobodnie nadgarstkami oraz ruchy strzepywania palców -robienie przerw podczas pracy -odpoczywanie w odpowiedni sposób. Podczas snu podparta głowa z utrzymanie naturalnych krzywizn kręgosłupa. -utrzymuj odpowiednią dietę. Spożywaj produkty bogate w witaminę B6, która odpowiedzialna jest za prawidłowe funkcjonowanie systemu nerwowego.
