Dezynfekcja rąk – Przewodnik Lumamed
Czy wiesz, że dezynfekcja rąk alkoholowa ≠ chirurgiczna?
Praktyczny przewodnik dla profesjonalistów medycznych
W gabinetach medycznych, kosmetologicznych i fizjoterapeutycznych dezynfekcja rąk to jeden z kluczowych elementów zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom i personelowi. W teorii każdy wie, że ręce należy dezynfekować. W praktyce jednak wiele osób nie odróżnia dezynfekcji higienicznej od chirurgicznej, używając tego samego środka „do wszystkiego”.
To błąd, który może mieć poważne konsekwencje: od zwiększonego ryzyka zakażeń po problemy w czasie kontroli sanitarnej.
Dlaczego rozróżnienie tych procedur jest tak ważne?
Dezynfekcja rąk ma dwa główne cele:
- Usunięcie flory przejściowej (mikroorganizmów nabytych, które łatwo przenieść na pacjenta).
- Redukcja flory rezydentnej (własnej, głęboko osadzonej, potencjalnie groźnej podczas zabiegów inwazyjnych).
W zależności od sytuacji klinicznej stosujemy różne procedury:
| Typ dezynfekcji | Flora | Obszar | Czas | Norma |
|---|---|---|---|---|
| Higieniczna | Przejściowa | Dłonie | ≥30 s | EN 1500 |
| Chirurgiczna | Przejściowa + rezydentna | Dłonie + przedramiona | ≥90 s | EN 12791 |
Flora skóry – o co chodzi?
- Flora przejściowa – bakterie i wirusy, które zbieramy z otoczenia. Łatwo je usunąć, ale też łatwo przenieść.
- Flora rezydentna – bytujące głębiej drobnoustroje, zwykle nieszkodliwe, ale stanowiące zagrożenie w trakcie zabiegów.
Chirurgiczna dezynfekcja musi więc działać głębiej i dłużej, mieć szersze spektrum działania. Wymaga nie tylko innych preparatów, ale i bardziej precyzyjnej techniki.
Higieniczna dezynfekcja rąk – krok po kroku
Stosowana w codziennym kontakcie z pacjentem.
✅ Przed:
- badaniem pacjenta,
- zmianą opatrunku,
- założeniem rękawiczek.
✅ Po:
- zdjęciu rękawiczek,
- kontakcie z powierzchniami potencjalnie skażonymi,
- zakończeniu zabiegu nieinwazyjnego.
✅ Procedura:
- Zdejmij biżuterię, zegarek.
- Jeśli dłonie są zabrudzone – umyj je.
- Nałóż min. 3 ml preparatu (np. płyn do dezynfekcji AHD 1000).
- Wcieraj przez 30–45 sekund, dokładnie pokrywając wszystkie powierzchnie:
- wnętrze dłoni,
- grzbiet dłoni,
- przestrzenie między palcami,
- kciuki,
- nadgarstki.
- Pozostaw do wyschnięcia – nie wycieraj.
Chirurgiczna dezynfekcja rąk – kiedy i jak?
Stosowana zawsze przed:
- zabiegiem chirurgicznym,
- implantacją,
- zakładaniem szwów,
- nakłuciem.
To procedura eliminująca zarówno florę przejściową, jak i rezydentną. Powinna być przeprowadzona zgodnie z EN 12791.
✅ Procedura:
- Dokładnie umyj dłonie i przedramiona wodą i środkiem myjącym.
- Osusz skórę jednorazowym ręcznikiem.
- Nałóż płyn dezynfekujący (np. Skinman Soft Protect) w dwóch porcjach po 3 ml.
- Wcieraj preparat przez min. 90 s, od czubków palców do łokci.
- Pozostaw skórę do całkowitego wyschnięcia przed założeniem rękawic jałowych.
❌ Najczęstsze błędy personelu
- Zbyt krótki czas dezynfekcji.
- Stosowanie środka higienicznego zamiast chirurgicznego.
- Dezynfekcja na mokrej skórze.
- Pominięcie kciuków i przestrzeni między palcami.
- Niedokładne mycie rąk przed antyseptyką.
- Dotknięcie niejałowej powierzchni po dezynfekcji.
Produkty polecane przez Lumamed
🔸 AHD 1000
- Alkohol etylowy 78%
- Gotowy do użycia
- Do higienicznej i chirurgicznej dezynfekcji rąk
- Działa już w 30 s (EN 1500) i 90 s (EN 12791)
- Nie zawiera barwników ani substancji zapachowych
🔸 Skinman Soft Protect
- Etanol + emolienty (pantenol, gliceryna)
- Gotowy do użycia
- Do chirurgicznej antyseptyki rąk
- Skuteczność potwierdzona EN 12791
- Doskonała tolerancja przy częstym stosowaniu
Normy, które musisz znać
- EN 1500 – określa skuteczność preparatów do higienicznej dezynfekcji.
- EN 12791 – dotyczy preparatów chirurgicznych, które muszą być testowane względem alkoholu referencyjnego.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy mogę używać jednego preparatu do obu rodzajów dezynfekcji?
Tak, ale tylko jeśli spełnia obie normy: EN 1500 i EN 12791 (np. AHD 1000).
Czy chirurgiczna dezynfekcja rąk musi być poprzedzona myciem?
Tak – skóra musi być czysta i osuszona, aby alkohol mógł skutecznie zadziałać.
Czy Skinman Soft Protect można stosować codziennie?
Tak – zawiera składniki łagodzące i jest dobrze tolerowany nawet przy częstym użyciu.
Jakie są główne składniki preparatów do dezynfekcji rąk?
Etanol lub izopropanol + składniki nawilżające i ewentualne dodatki (zapachy, barwniki).
Źródła:
- WHO Guidelines on Hand Hygiene in Health Care, 2009
- EN 1500, EN 12791 (normy europejskie)
- Charakterystyki: Schulke AHD 1000, Ecolab Skinman Soft Protect
- Polskie Towarzystwo Zakażeń Szpitalnych
- Dz.U. 2008 Nr 234 poz. 1570 – Ustawa o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń
